سایت اقتصادی

تراز پرداختها سندی است که درآن معاملات ومبادلات اشخاص حقیقی وحقوقی مقیم یک کشور با خارج به طور منظم برای مدت یک سال درآن ثبت می گردد.

اشخاص حقیقی وحقوقی یعنی افراد (تجار) ، شرکتها ، موسسات ، بانکها وارگانهای دولتی درطول یکسال ، معاملات ومبادلاتی با اشخاص حقیقی وحقوقی خارجی انجام می دهند. این معاملات ومبادلات شامل صدور و ورود کالاها وخدمات ، اعطاء یا اخذ وام ، انجام سرمایه گذاری و گرفتن ویا اهداء هدایای بلاعوض می باشد. برای اطلاع از اهمیت واثر این معاملات ومبادلات بر فعالیتهای اقتصادی کشور ، معمولا" آنهارا تقسیم بندی وبه طور منظم ثبت می کنند.

مقامات دولتی می توانند با بررسی ترازپرداختها ، وضعیت اقتصادی کشور را در رابطه با فعالیتهای اقتصادی داخلی وخارجی مورد ارزیابی وتحلیل قرار دهند.

منظور از اشخاص حقیقی وحقوقی مقیم یک کشور، اشخاصی هستند که محل اقامت آنها درداخل کشور قرار دارد . بنابراین فعالیت دیپلماتهای خارجی وکارگران خارجی که به طور موقت دریک کشور فعالیت دارند طبق این تعریف در تراز پرداختها درنظر گرفته نمی شود.

کشورهای عضو صندوق بین المللی با توجه به معیارهائی که این صندوق جهت تنظیم تراز پرداختها تعیین کرده است ، نسبت به تهیه ترازپرداختها  وانتشار آن اقدام می کنند.

ترازپرداختها معمولا" به سه حساب : جاری ، سرمایه وتسویه های رسمی تقسیم می شود.هرگونه فعالیتی درترازپرداختها به صورت مثبت ومنفی (بستانکار یا بدهکار) ثبت می شود . صادرات کالا وخدمات (که منجر به ورود ارز می شود) اخذ هدایا و ورود سرمایه با علامت مثبت در ستون بستانکار درترازپرداختها ثبت می شوند ، درحالیکه واردات کالاها وخدمات (که منجر به خروج ارز خواهد شد) ، اعطاء هدایا به خارج وصدور ارز جهت انجام سرمایه گذاری درخارج با علامت منفی درستون بدهکار درتراز پرداختها درنظر گرفته می شود.

البته حساب تسویه های رسمی نیز چگونگی افزایش ویا کاهش ذخایر ارزی وطلای کشور را نشان می دهد. اگر ستون بستانکار درترازپرداختها بیشتر باشد ، می گویند ترازپرداختها دارای مازاد است. دراین صورت ذخایر ارزی وطلای کشور اضافه می شود . اگر ستون بدهکار درترازپرداختها بیشتر باشد ، گویند ترازپرداختها دارای کسری است . دراین حالت ذخایر ارزی وطلای موجود کشور کاهش پیدا می کند.

معمولا" کشورها ، ترازپرداخت هارا به دوصورت تنظیم می کنند . نوع نخست تنظیم ترازپرداختها به طور خلاصه است وبرای هرحساب فقط مانده آن حساب ویا اقلام مهم آن ذکر می شود . درحالی که نوع دوم به خلاصه فعالیتها اکتفا نکرده وتفصیل اقلام مختلف را نیز ذکر می کند. معمولا" ترازپرداخت ها را به طور سالیانه تنظیم می کنند.

برگرفته از: اقتصاد بین الملل

نوشته دکتر طهماسب محتشم دولتشاهی